مریخ تنها به نظاره دانباله دار نشست...
عبور دنباله‌دار C/2013 A1 از کنار سیاره مریخ
تصویر تهیه شده توسط مریخ نورد فرصت
با گذشت سه روز از عبور دنباله‌دار C/2013 A1 از کنار سیاره مریخ، مجموعه‌ای از نخستین تصاویر تهیه شده توسط کاوشگرها و مدارگردها منتشر شدند.
به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دنباله‌دار C/2013 A1 روز یکشنبه 19 اکتبر (27 مهر) با سرعت 203 هزار کیلومتر در ساعت از فاصله 139 هزار کیلومتری سطح مریخ عبور کرد.
به گفته محققان، دنباله‌دارهایی از این نوع درحقیقت توپ‌های یخی دارای گرد و غباری هستند که در گازهای منجمد جاسازی شده‌اند که می‌تواند دیدگاه جدیدی درخصوص ترکیب مواد منظومه شمسی در 4.6 میلیارد سال پیش ارائه کند.
این دنباله‌دار برای گذر از کنار مریخ، بیش از یک میلیون سال سفر کرده و تا یک میلیون سال دیگر باز نخواهد گشت.
برای رصد این گذر تاریخی، دو مریخ‌نورد فرصت و کنجکاوی، سه مدارگرد اودیسه، ماون و MRO ناسا به همراه مدارگرد مریخ هند و کاوشگر مارس اکسپرس اروپا، تلسکوپ فضایی هابل و رصدخانه‌های زمینی فعالیت‌های رصدی خود را افزایش دادند.
بقایای گاز و گرد و غبار ناشی از این دنباله‌دار می‌توانست باعث آسیب جدی به کاوشگرها در مدار سیاره سرخ شود؛ به همین علت تمامی مدارگردها در فاصله و موقعیت ایمن قرار داده شدند و مریخ‌نوردها بر سطح مریخ نیز بوسیله جو نازک این سیاره محافظت شدند.
داده‌های جمع‌آوری شده توسط مدارگردها و مریخ‌نوردهای مختلف بسرعت منتشر نشده و تجزیه و تحلیل این داده‌ها می‌تواند تا چند سال محققان را درگیر کند.
مدارگرد Mangalyaan هند به همراه کاوشگر مارس اکسپرس آژانس فضایی اروپا (ESA) نیز رصدهایی انجام داده‌اند که هنوز تصاویری از این رصدها منتشر نشده است.
مریخ‌نورد فرصت
مریخ‌نورد فرصت ناسا که از سال 2004 فعالیت تحقیقاتی خود را بر سطح سیاره سرخ آغاز کرده است، فرصت رصد گذر دنباله‌دار C/2013 A1 از کنار مریخ را داشت؛ فرصت با استفاده از ابزار Pancam مجموعه تصاویری از این گذر تهیه کرد.
این تصاویر حدود دو و نیم ساعت قبل از نزدیک‌ترین گذر دنباله‌دار از کنار مریخ تهیه شدند.
مریخ‌نورد کنجکاوی
در مجموعه تصاویری که توسط مریخ‌نورد کنجکاوی از زمان گذر تهیه و تاکنون منتشر شده‌اند، تنها تصویر آسمان مریخ از نزدیکی دهانه گیل قابل مشاهده است و به نظر می‌رسد که کنجکاوی رصد این گذر را از دست داده یا هنوز تصاویر تهیه شده منتشر نشده‌اند.
مدارگرد اکتشافی مریخ (MRO)
دوربین HiRISE بر روی مدارگرد اکتشافی مریخ (MRO) ناسا، مجموعه تصاویری از این گذر تهیه کرده است که اطلاعات ارزشمندی در خصوص هسته دنباله‌دار در اختیار محققان قرار می‌دهد.
واضح‌ترین تصاویر از هسته دنباله‌دار از فاصله 138 هزار کیلومتری تهیه شدند؛ رصدهای صورت گرفته با استفاده از تلسکوپ، اندازه هسته را حدود یک کیلومتر نشان می‌دهند، اما در تصاویر HiRISE اندازه هسته تقریبا نصف این میزان دیده می‌شود.
مدارگرد اودیسه مریخ
مدارگرد اودیسه ناسا از سال 2001 وارد مدار سیاره سرخ شد و از این لحاظ قدیمی‌ترین مأموریت رباتیک در مریخ محسوب می‌شود؛ داده‌های تله‌متری دریافتی از این مدارگرد نشان می‌دهد که برنامه رصد گذر دنباله‌دار با موفقیت انجام شده است.
رصدها از طریق سیستم تصویربرداری انتشار حرارتی (THEMIS) و طیف‌سنج نوترون انجام شد؛ هنوز تصاویر تهیه شده توسط مدارگرد اودیسه منتشر نشده است، اما این جزئیات می‌تواند به درک بهتر تأثیرات گرد و غبار و گاز ناشی از دنباله‌دار بر جو مریخ کمک کند.
مدارگرد مریخ ماون
جدیدترین کاوشگر ناسا که از یک ماه قبل فعالیت تحقیقاتی خود را در مدار سیاره سرخ آغاز کرده است، برای محافظت در برابر گرد و غبار ناشی از دنباله‌دار در موقعیت ایمن قرار داده شد؛ آنتن اصلی بسمت زمین غیرفعال شده و ارتباطات با زمین از طریق آنتن دوم انجام شد.
بررسی داده‌های جمع‌آوری شده توسط ماون به تازگی آغاز شده است؛ این اطلاعات به شناسایی ترکیبات گازها و گرد و غبار دنباله‌دار و تأثیرات آنها بر جو مریخ و کمک می‌کند.
عبور دنباله‌دار C/2013 A1 از کنار سیاره مریخ
تصویر تهیه
شده از گذر دنباله‌دار توسط رصدخانه Slooh
عبور دنباله‌دار C/2013 A1 از کنار سیاره مریخ
تصویر تهیه شده از گذر دنباله‌دار توسط مدارگرد اکتشافی مریخ
